پیروزی قره‌باغ بی‌نهایت شیرین بود. برای من شخصاً یک رؤیا بود. اما در این چند مطلب نمی‌خواهم از شیرینی آن بگویم، اتفاقاً می‌خواهم از جنبه‌های نگران‌کننده‌ای بگویم که در پی این پیروزی مشاهده کردیم.
ساده و عامیانه بگویم. قره‌باغ به وضوح نشان داد ما تُرک‌های مسلمان منطقه، از استانبول تا ساحل خزر، از شمال تا جنوب آذربایجان، ظالم باشیم یا مظلوم باشیم، جنایتکار باشیم یا قربانی باشیم، مدرن باشیم یا عقب‌مانده باشیم، مذهبی باشیم یا لائیک باشیم، کشوری دمکراتیک داشته باشیم یا غیردمکراتیک، همچنان در معرض اتهامات بسیار سنگین و قرون وسطائی جهان مسیحی قرار داریم.
به جغرافیای فعلی جمهوری آذربایجان نگاه کنید. ترکیب و تنوع جمعیتی که در این جغرافیا زندگی می‌کنند از صدها سال پیش کمابیش همین هست که هست. جمهوری آذربایجان کشوری با اکثریت تُرک مسلمان و شیعه‌مذهب است. یک اقلیت سُنی‌مدهب مسلمان دارد که همچنان سر جای خود هستند. آذربایجان ارمنی و تالش و یهودی و لزگی و کُرد و چندین قوم دیگر دارد که همه آنها سرجای خود هستند. آذربایجان از قدیم‌الایام تنوع قومی و مذهبی داشت. به طرز زیبائی هم همین تنوع را حفظ کرده است. بسیاری از ارمنی‌های شرق ترکیه هم بعد از آن حوادث به همین جمهوری آذربایحان فعلی پناه آورند.
به جغرافیای فعلی جمهوری ارمنستان نگاه کنید. صد سال پیش جمهوری ارمنستان هم دقیقاً جائی نظیر آذربایجان و گرجستان فعلی بود. شاید متنوع‌تر هم بود. به نوشته محققین نامدار ارمنی صد سال پیش در ایروان حتی ارمنی‌ها در اکثریت هم نبودند. بزرگترین شهر ارمنی‌نشین منطقه ایروان نبود، تفلیس بود. نوشته‌های آقای علیرضا اردبیلی در سایت تریبون به همه مستندات این محققین ارمنی ارجاع داده است و علاقه‌مندان می‌توانند ملاحظه کنند. بدون این ارجاعات هم جملگی محققان و صاحبنظران اتفاق نظر دارند که هر سه کشور فعلی قفقار، یعنی آذربایحان و ارمنستان و گرجستان تنوع شگفت‌انیگز قومی و مذهبی داشتند.
اما جمهوری ارمنستان فعلی یکی از تک‌اتنیکی‌ترین کشورهای جهان است. شاید هم تک‌اتنیکی‌ترین کشور جهان است. آخر 98 درصد جمعیت کدام کشور دیگر این جهان از یک قوم و از یک دین و مذهب است؟ ارمنستان همین الان چنین یکدست است. نزدیک به صدرصد جمعیت آن ارمنی است.
جمهوری فعلی ارمنستان کاملاً با ساز و کار پاکسازی قومی شکل گرفته است. تمام این پاک‌سازی‌ها هم همراه با جنایت و خشونت و توحش بوده است. همین سی سال پیش 250 هزار مسلمان را از قاپان با جنایت و خشونت بیرون کردند. همه زمین‌ها و دارائی‌های آنها را تصاحب کردند. در ایروان که ارمنی‌ها حتی اکثریت هم نداشتند اکنون غیرارمنی باقی نمانده است.
در خاک اشغالی آذربایجان هم این کار را در روز روشن کردند. ارمنی‌ها فقط در شهر خانکندی و معدودی روستای دیگر قره‌باغ اکثریت داشتند. کلبجر و لاچین و فضولی و زنگیلان و تمام مناطق اشغالی دیگر عموماً تُرک و مسلمان بودند. همه یک میلیون جمعیت مسلمان این مناطق را با جنایت و خشونت از خانه و کاشانه آبا و اجدادی راندند. احدی را باقی نگذاشتند. در خوجالی مرتکب وحشیانه‌ترین نوع جنایت شدند. به مساجد و خانه‌های مسلمانان رحم نکردند.
آنچه من می‌گویم نظر و تحلیل نیست که شما با آن موافق یا مخالف باشید. هر کسی همین الان با سفر به این مناطق می‌تواند همه این موضوعات را از نزدیک مشاهده کند. با سفر به اقصی نقاط ارمنستان هم که بحمدالله رفیق فابریک ایران است می‌تواند به وضوح ببیند از غیرارمنی در این کشور دیگر اثری نیست. با سفر به جمهوری آذربایجان هم می‌تواند ببیند همه باشنده‌گان این کشور از هر تیره و تباری سر جای خود هستند.
اما اروپا و شمال امریکای مدرن و دمکراتیک یکدل و یک صدا نگران پاکسازی قومی آذربایجان هستند. طوری از ارمنستان دفاع می‌کنند که گوئی حواریون معصوم عیسی مسیح در محاصره مشتی قاتل بالفطره قرار دارند. از هنرپیشه هالیوود گرفته تا رئیس‌جمهور فرانسه هم مدام این سخنان را تکرار می‌کنند.
فرانسه قلب اروپاست. فرانسه مهد فرهنگ و دمکراسی و آزادی است. فرانسه سرزمین جریان‌سازترین انقلاب جهان است. فرانسه کشوری است که اعلامیه جهانی حقوق بشر در آنجا تدوین شده است. امریکا هم که گفتن ندارد چگونه کشوری است. جایگاه امریکا و اروپا و فرانسه با هر جائی در این جهان قابل مقایسه نیست.
اما همین امریکا و همین فرانسه این همه جنایات و پاکسازی‌های قومی ارمنستان و ارمنی‌ها را نمی‌بینند. این همه تنوع قومی شگفت‌انگیز آذربایجان را مطلقاً نمی‌بینند. این همه پاکسازی قومی ارمنی‌ها را ابداً نمی‌بینند.
امریکا که مسلمانان بوسنی را از دست آدم‌کشان صرب نجات داد، گوئی مطلقاً متوجه نیست که عملکرد ارمنی‌ها طی همین سی سال گذشته به مراتب جنایتکارانه‌تر از صرب‌ها بوده است. فرانسه که جدائی دین از سیاست و لائیسم را به جهان عرضه کرد، چنان نگران آذربایجان مسلمان است که گوئی کشور ولتر نیست و در عهد شارلمانی است و پاپ هم نگران سرنوشت بیت‌المقدس است.
بدنه جامعه جمهوری آذربایجان مطابق آمارهای بین‌المللی در حد بلژیک و هلند سکولار است. مطابق اظهارات یهودیان غیرآذربایجانی، جمهوری آذربایجان بعد از اسرائیل یکی از راحت‌ترین کشورهای جهان برای زندگی یهودیان است. ارمنستان مطابق گزارش همین نهادهای بین‌المللی یکی از مذهبی‌ترین کشورهای جهان است. رتبه ارمنستان با شناخته‌شده‌ترین کشورهای مذهبی جهان قابل مقایسه است. جز ارمنی هم کس دیگری در این کشور قادر به ادامه زندگی نیست. جامعه یهودی که از آلمان نازی هم صدرصد ریشه‌کن نشد، در ارمنستان دوام نیاورده است.
آنوقت! آن امریکا و آن فرانسه با آن همه دستاوردهای درخشان برای بشریت، صبح تا شب نگران چنین آذربایجانی هستند که چنین ارمنستانی را پاکسازی قومی نکند.
پیروزی قره‌باغ نباید فقط ما را خوشحال کند. باید هوشیار هم بکند. این شتری است که عنقریب دم خانه ما هم در این سوی ارس خواهد خوابید.
